Van Boeken Bezeten 83

Ruim baan voor Roemeense verhalen

In Nederland worden wij vaak snel verwend met goede vertalingen uit een keur van landen, maar als het gaat om vertalingen van korte verhalen - dé manier om kennis te maken met schrijvers uit de minder bekende taalgebieden - is het meestal korte tijd hollen gevolgd door heel lang stilstaan. ‘Het korte verhaal ligt moeilijk in de markt’ heet het dan, maar de doorgewinterde lezer kijkt met weemoed naar series van uitgeverij Meulenhoff in zijn boekenkast als Meesters der vertelkunst of Verhalen van deze tijd waarin verhalen uit hele reeksen landen zijn verzameld, vaak voorzien van een informatieve inleiding en verwijzing naar ander vertaald werk van de auteurs. Eerstgenoemde reeks verscheen in de jaren zestig, de tweede in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Daarna werd het behoorlijk stil in verhalenland, afgezien van enkele kloeke uitgaven bij uitgeverij Contact. De verschijning van de omvangrijke bundel Moderne Roemeense verhalen, de tweede in een nieuwe reeks van uitgeverij Atlas, geeft de lezer hoop op nieuwe vergezichten. Wat krijgen we te zien van Roemenië in deze dikke, fraai uitgegeven bundel?

De bundel begint met verhalen uit de laatste jaren van de negentiende eeuw, omdat vanaf 1878 er voor het eerst sprake is van een onafhankelijk Roemenië. We lezen uit die periode die eigenlijk doorloopt tot de Tweede Wereldoorlog vooral ‘boerenverhalen’ waarin het oude en het rustieke, soms wat ondeugende van het platteland worden bezongen, een genre dat wij na Felix Timmermans, Herman de Man en Stijn Streuvels achter ons hebben gelaten. De uitzonderingen tussen de Roemeense bergen en velden vallen op: Remember van Matieu I. Caragiale en Het geheim van dokter Honigberger die de stad als decor hebben, bevallen stukken beter. Het korte verhaal Remember met zijn opzettelijk verzwegen slot (‘omdat de schoonheid van een verhaal alleen verborgen ligt in zijn geheime deel; indien je het onthult, verliest het verhaal al zijn charme.’) verdient bij mij een plaatsje in de eregalerij van wereldverhalen. De Tweede Wereldoorlog ontbreekt geheel in deze bundel, merkwaardig genoeg omdat ik in buitenlandse verhalenbundels wel geslaagde verhalen uit die tijd aantrof. In de verhalen uit de jaren erna lezen we bij vlagen socialistisch realisme en enkele juweeltjes zoals Anna Blandiana Jeugdherinneringen, dat doet denken aan Hrabals Al te luide eenzaamheid en het groteske De architect van Mircea Cartarescu. Over de Roemeense omwenteling met de Kerst van 1989 - wie de beelden uit Boekarest toen op de televisie zag, vergeet ze nooit - gaat het verhaal De afscheidskogel, een kale optekening van dramatische gebeurtenissen die twee jonge mensen tijdens de revolutie overkomen. Van de hier genoemde auteurs zou je meer willen lezen, maar in de heldere inleiding heeft de samensteller geen verwijzingen naar vertaald werk van de auteurs opgenomen. Er is van Roemeense schrijvers nu eenmaal te weinig in het Nederlands vertaald. In de lijst hieronder geef ik een kleine opgave, ook van auteurs buiten de verzamelbundel.

Wie de komende zomer Roemenië kiest als vakantiedoel en deze verhalenbundel als voorbereiding uitzoekt zal van beide plannen geen spijt krijgen, wie niet in Roemenië terecht komt, maakt met de verhalen uit dit boek een reis door een bijzonder, eigenlijk onbekend land en maakt een reis in de tijd.

Noud Bles

Jan Willem Bos: Moderne Roemeense verhalen, Uitgeverij Atlas, gebonden € 34,90
Stephan Lang: De mollenjager, roman, Uitgeverij De Geus, € 17,00
Norman Manea: De zwarte envelop, roman, Uitgeverij Meulenhoff, (verwacht in mei 2009) €22,50
Norman Manea: De terugkeer van de hooligan, autobiografie, Uitgeverij Meulenhoff, € 24,90
Eliade Mircea: Jeugd zonder jeugd, Uitgeverij Meulenhoff, € 15,90
Hertha Müller: De vos was de jager, roman, Uitgeverij De Geus, € 18,00
Hertha Müller: Hartedier, roman, Uitgeverij De Geus, € 18,00