Van Boeken Bezeten 38

Leesreizen en reislezen, over het genot en het gevaar van lezen en reizen

Behalve de vrouw die een tweedehands gedichtenbundel van Emily Dickinson kocht en ter hoogte van de eerste zijstraat al lezende door een auto werd overreden heb ik nooit een wonderlijker lezer ontmoet dan mijn boekenvriend. Niet alleen omdat hij altijd passende citaten uit de wereldliteratuur uit zijn mouw schudt, maar ook omdat hij, hoewel een boekenvriend van uitzonderlijk formaat en de grootste lezer die ik ken, nog nooit een van de zeldzame reizen die hij maakt, heeft gecombineerd met het lezen van een boek. Over reizen en lezen, dus niet over mijn boekenvriend gaat deze rubriek. Want mei is door de gezamenlijke uitgeverijen en boekhandels uitgeroepen tot de maand van het reisboek en voor mij is er niets aangenamers dan het reizende boek. Geen traject per spoor, auto of fiets of een boek hoort binnen handbereik, “Bestijg den trein nooit zonder uw valies met droomen,” berichtte Jan van Nijlen reeds.
Laten we daarom beginnen met de eerste manier van reizen met boeken, het leesreizen. Vanuit de comfortabele stoel in het licht van de leeslamp en eet- en drinkgerei op grijpafstand reist men het zonder enig probleem naar alle plaatsen tussen de Noord- en Zuidpool, hoog in de stratosfeer en weer terug zonder één stap te veel te hoeven zetten. Probeer de boekhandel uit en vraag naar reizen van anderen naar Afrika’s binnenlanden, de taiga in Siberië, langs de Eufraat en de Tigris in Irak of naar de outback in Australië. Waar een normaal mens niet komt, betreden wij lezers het land van Hobbit, vestigen ons op de eilanden van Sint Brandaan en overschrijden de grenzen van Kakanië. De minder dapperen beginnen aan Nachtelijke expeditie door mijn slaapkamer van Xavier de Maistre of Reis door mijn kamer van Maarten Biesheuvel.
Maar wie het reisbloed door de aderen kolkt, gaat reislezen. Die kiest een reisdoel, hoe verder, exotischer en onbekender hoe beter, en zoekt daarbij de verhalen, romans en reisavonturen over en uit de landen waarheen de zwerftochten zullen leiden. Voor deze reizigers vormt de maand mei een voorgerecht met de heerlijkste hapjes, een soort literaire tapas, die zelfs de trek in het hoofdgerecht kan doen verdwijnen. Uw boekwinkel heeft de planken in de kast “Landen en reizen” extra gevuld en menige tafel (let op: vlak bij de kassa) kreunt onder stapels reisboeken, reisromans, reisverhalenbundels, kaarten, stadsplattegronden en atlassen. Kies maar, van Afghanistan tot Zwitserland en van ANWB Actief & Anders tot Wat & Hoe in het Turkmeens.

Wat kunnen wij voor verrassends lezen over het land dat wij, na België, het beste denken te kennen en dat dit jaar bijzonder in de schijnwerpers van de reisboekenetalage is gezet? Ja, Duitsland, hemelsbreed nog geen tien kilometer hier vandaan. Eind april reisde ik van linksboven naar rechtsonder in het grote buurland en een week later van rechtsonder naar linksboven, in totaal meer dan tweeduizend kilometer snelweg. Op de heenweg was de nieuwe pausbenoeming nog geen etmaal oud (Wir sind Pabst! kopte de Bildzeitung) en terugrijdende gokte men of de minister van Buitenlandse Zaken wegens visaproblemen in de Oekraïne diende af te treden. Tussen mijn heen- en terugreis was Schiller tweehonderd jaar geleden geboren en… werd in Boedapest bij een bezoek aan een  boekententoonstelling mijn portefeuille met paspoort gerold. Wie vraagt er dan nog om een spannend Duitslandboek? Voor u mijn persoonlijke keuze uit het handige gidsje dat de boekhandel in mei over Duitsland in boeken aan u schenkt:
-Cees Nooteboom: Allerzielen, roman, Atlas, € 15,-
-Klaus Mann: Het keerpunt, roman, Arbeiderspers, € 27,50
-Johann Wolfgang Goethe: Faust (oerversie), toneeltekst, Atheneum- Polak en Van Gennep, € 7,50
-Hermann Hesse: Het geluk van de liefde, roman, Aspekt, € 14,95
-Paul Celan: Verzamelde gedichten, Meulenhoff, € 75,-
-Bernhard Schlink: De voorlezer, roman, Cossee, € 14,90

En buiten mededinging, omdat ik er mijn openingszin aan ontleende, als boeken voor uit en thuis:
-Nescio: De uitvreter/Titaantjes/Dichtertje/Mene tekel, novellen, Nijgh & Van Ditmar, € 16,50
-Carlos Maria Dominguez: Het papieren huis, novelle, Mouria, € 3,95
Tenslotte, voor de Scandinaviëgangers een mooie kans om kennis te maken met Noorse schrijvers: Onder het noorderlicht, een keuze uit het werk van 14 Noorse topauteurs, De Geus, € 2,50.
   
Noud Bles